GİRESUN’DA FINDIĞIN TANITIMI VE FINDIK BAYRAMLARI

17 Mart 1938 tarihli Ulus gazetesinde “Fındık Propagandası İçin Bir Film Yapıldı” başlığıyla verilen bir haber de Giresun ve fındık adına önem arz etmektedir. Fındığın tanıtımına ilişkin bir filmin hazırlanmakta olduğunu daha önceki tarihlerde Yeşilgiresun gazetesi “Fındık Filmi” başlığıyla duyurmuştur (Yeşilgiresun, 5 Mart 1938). Ayrıca Yeşilgiresun gazetesi, fındığı ve doğal güzellikleriyle Giresun’un tanıtılması adına bir filmin yapılmasının gerekliliğini de başka bir sayısında vurgulamıştır. M. A. Ç. imzalı yazıdan kısa bir kesit aktarıyoruz: “Muhtelif vesilelerle birçok şehirlerimiz filme alınmıştır. Mesela film mevzuu itibarile İstanbul, resmi geçitler dolayısile Ankara, incir ve üzümü dolayısile İzmir, Tunceli isyanı dolayısile Gaziantep, kayak sporları ve seyyah şehri dolayısile geçenlerde filimi alınan Bursa, geri kalan şehirler arasında en başta hiç şüphe yok fındığı ve güzelliği dolayısile Giresun gelir. Karadenizin incisi olan Giresun içinde bulunan bizler mada coğrafya kitaplarında ezbere öğrenen mektep talebeleri bir de vapurla geçerken hayal mayal seyreden yolculardan başka Giresunu bilen gören ve tanıyan yok. İsviçrenin dağları, Fransanın Sen nehri, Venedik gondollarından evvel yurdumuzun güzel köşelerini, Giresunu, Diyarbakırı, Elazizi, Edirneyi kendi memleket şehirleri ile beyaz perdelerde görsek daha iyi etmiş oluruz. Memlekette asil turizm teşkilatı yok, hiç olmazsa sinema sayesinde yurdumuzu tanıyalım. Yeşil Giresunumuzu da bir gün filmde görelim…” (Yeşilgiresun, 26 Şubat 1938).

Giresun’dan alınan bir haberde; “Fındık mahsulümüzü tanıtmak için B. Vedat Ürfi tarafından 2000 metre uzunluğunda bir propaganda filmi hazırlanmıştır. Fındık kongresinin toplanacağı günlerde böyle bir eserin meydana konması muhitte büyük bir ilgi uyandırmıştır” (Ulus, 17 Mart 1938) şeklinde aktarılmıştır. Giresun’da 1930’lu yıllarda fındığın tanıtımının yapılması için büyük çabalar gösterilmiştir. Bu dönemlerde, ilk mahsulün limana indirildiği vakitte yapılan geleneksel fındık bayramları da Giresunluların fındığın tanıtılması adına verdikleri emeklerin en önemli göstergelerindendir. 1910’lu-1930’lu yıllarda Giresun’da gerçekleştirilen fındık bayramlarının, her ne kadar arada uzun yıllar bir kopukluk yaşandı ise de tekrar gerçekleştirilmeye başlanması; bu yönde gerekli adımların atılması fındığın tanıtımı açısından elzemdir. Doksan yıl önce fındığı tanıtmak için, en zor koşullarda fındık bayramlarının ve tanıtım filmlerinin, reklamlarının organize edilerek hayata geçirilmesinin mümkün olduğu kadar bugün de bu yönde girişimlerde bulunmak ve sonuç almak tartışmasız pek olanaklıdır (Geçmişte Giresun’da kutlanan fındık bayramları hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Ayhan Yüksel-Okan Yeşilot, Giresun’da Fındık ve Fındık Borsasının Tarihi, GTB yay. 2016, s. 213-222). Ayrıca her yılın fındık sezonu içinde yereli aşan, geniş katılımlı bir fındık festivali de düzenlenebilir. Böylece fındığın milli bir mahsul olarak kalıcı biçimde tanıtılacağı şüphesizdir.

Bir parantez açarak 1930’lu yıllarda Giresun’da ilk fındık mahsulünün vapurlara törenle yüklendiği, şölenler yapıldığı o günlerin basınında neler yazıldığına bakalım:

“Yükleme Töreni

Törene bütün halk çağrılıdır. Tören, Pazar günü saat 11’de Tecim ve Endüstri Odası’nda yapılacaktır. Tören şehir bandosunun İstiklal Marşı çalması ile başlayacaktır. Oda başkanı Emin Salim İnanç kısa bir hitabede bulunarak yeni mahsulümüzü uğurlayacaklardır. Önde şehir bandosu peşinde süslenmiş çuvallar törene iştirak edecek askerler, daha sonra daire müdürleri, tüccarlar bulunduğu halde iskeleye varılacak, süslü çuvallar ait oldukları mavnalara yüklendikten sonra, bandonun selam ve uğurlanma marşı arasında, mavnalar iskeleden birlikte ayrılacaklar…

Vapur düdük çalacak

İlk mahsulümüzü alacak olan Cumhuriyet vapuru mavnaları bordasına alıncaya kadar iki düdüğünü birden çalarak mahsulümüzü selamlayacaktır. Bu arada bandomuz da vapura gidecek, vapur limanımızdan ayrılıncaya kadar türlü havalar çalacaktır.

Vapurda şölen

Ticaret odası, ihracatçılar ve kırıcılarımız şerefine vapurda 45 kişilik bir şölen verileceği haber alınmıştır” (Akgün, 13 Ağustos 1936).

Hemen üstte yer verdiğimiz Giresun’da fındık şölenine dair 13 Ağustos 1936 tarihli gazete haberi dikkatle incelenirse, fındığın Giresun kültüründe ve ekonomisinde ne denli önemli, köklü bir yerinin olduğu anlaşılacaktır. Yapılan resmi törenler, gerçekleştirilen çalgılı şölenler, ilk mahsulü alacak olan Cumhuriyet vapurunun iki düdüğünü birden çalarak fındığı selamlaması, şehir bandosunun fındığa uğurlama marşı çalması ve daha birçok geleneksel uygulama, Giresun’la fındığın hiçbir yerde olmadığı kadar bütünleştiğinin göstergelerindendir.