GİRESUN BASIN TARİHİ

Hüseyin Gazi Menteşeoğlu, babası rahmetli Ömer Erden Menteşeoğlu’nun 1990 lı yıllarda başlattığı Giresun Basın Tarihi çalışmalarını tamamlayarak ilimiz için çok önemli kaynak bir kitap olarak yayınladı.
1908- 2004 yıllarını kapsayan çalışma Giresun Belediyesi’nin bir kültür hizmeti olarak basıldı ve okuyucuyla buluştu. Kitaba bir takdim yazısı yazan Belediye Başkanı Aytekin Şenlikoğlu, böyle bir kitabın olmayışının Giresun adına büyük bir eksiklik olduğunu belirterek kültür yayınlarına verdikleri önemi vurgulamış.
Kitabın girişinde bu çalışmayı başlatan Ömer Ender Menteşeolu’nun kısa özgeçmişi ve çalışmalarına yer verilmiş. Yazar Hüseyin Menteşeoğlu da babasından kendisine intikal eden çalışmanın kitaba dönüşmesi sürecini anlatmış.
Uzun yıllar Yeşilgiresun Gazetesi yazı ailesi içinde yer alan Ömer Erden Menteşeoğlu’nun basıma hazır başka çalışmaları da olduğuna işaret eden Ahmet Hamdi Öğütçü eserin Giresun’da bir ilk olduğuna dikkat çekmiş.
Atatürk’ün basının önemi ve gereği üzerine söylediği sözlerden bir derleme yapılarak özellikle, Eylül 1919 da söylediği; “Basın hiçbir nedenle baskı ve zorlamaya tabi tutulamaz” sözü sayfanın başına alınmış.
Bu girişten sonra ikinci bölümde 1910- 1992 yılları arasında Giresun’da kurulan matbaalara, üçüncü bölümde 1910- 2001 yılları arasında Giresun’da çıkan gazetelere, dördüncü bölümde 1918- 2004 yıllarında ilde çıkan dergilere yer ver verilmiş. Beşinci bölümde biyografiler yer alırken kaynakçalar bölümüyle kitap tamamlanmış.
Giresun’da ilk Türk matbaası 1909 yılında Muhasebe-i Hususiye’nin ( Özel İdare) bünyesinde kurulmuş. İlk gazete 1910 yılında Gireson adıyla yayınlanmaya başlamış. Yukarıda verdiğimiz yıllar arasında Giresun’da 40 dan fazla gazete çıkmış. Bunların bazıları kısa ömürlü olmuş. 1913 yılında Rumca, Ermenice ve Fransızca yayın yapan gazeteler var.
Yine bu tarih aralığında 30 a yakın mecmua ve dergi çıkmış Giresun’da. Ermenice ve Rumca mecmuaların yayında mizah dergileri de var. Kitapta bu gazetelerden bazılarının ilk sayılarının fotoğrafları yer alıyor. İzler Mecmuası bunların en bilinenidir.
Bu eserde çok ilginç bilgilere de rastlıyorsunuz. Mesela 1947- 1949 yıllarında İstanbul ve Ankara basınının güçlü kalemleri; Çetin Altan, Oktay Akbal, Bedii Faik, Behçet Kemal Çağlar, Bahadır Dülger, Sabih Şendil gibi isimlerin Giresun gazetelerinde yazılar yazması gibi… Kavlak isimli haftalık bir mizah gazetesi yayınlandığı gibi!
Burada Gedikkaya gazetesine bir paragraf açmak gerekiyor. Gedikkaya, Kurtuluş Savaşı yıllarında, 1919 yılında kapanan Işık ve Karadeniz gazetelerinin kapanmasıyla yayına başlıyor. Feridunzade Osman Ağa yerel basının azınlıklara ve işgalcilere karşı suskun kalmasını istemiyordu. Yeni bir gazetenin çıkarılmasını istiyordu. 17 Ocak 1920 tarihinde haftalık ve dört sayfa olarak yayına başladı. Osman Ağa gazetenin sahibi ve başyazarı olarak künyede yer alıyordu. Osman Ağa başyazının konusunu Bekir Sukûti’ye dikte ettiriyordu.
Ve bugün Giresun’un en etkili gazetesi olarak yayın hayatına devam eden Yeşilgiresun’un kuruluş tarihi de 2 Haziran 1925 tir. Kitapta Yeşilgiresun’un ilk sayısının fotoğrafı da yer alıyor.
Giresun’da basının gerilemeye başladığı 1965 yılına kadar yoruma, eleştiriye dayanan fikir, düşünce, sanat ve mizah gazeteleriyle Giresun Karadeniz’de bir basın merkeziydi. Sahil yolunun açılmasıyla İstanbul gazetelerinin ile erken gelmesine bağlı olarak yerel basında bir gerileyiş başladı. Daha önceleri vapurla 3-4 günde Giresun’a gelen İstanbul gazeteleri artık aynı gün ve sabah saatlerinde geliyordu. Giresun gazetelerinin okur sayısı düşüyordu.
Bir gazete yazısına ancak bu kadarını sığdırabildiğimiz kaynak eseri bu anlamda okumanızı ve incelemenizi tavsiye ediyoruz. Yeri gelmişken eserin ilk taşlarını döşeyen Ömer Erden Menteşeoğlu’nu rahmet ve saygıyla anıyoruz.
Bugün bu bayrağı taşıyan Hüseyin Gazi Menteşeoğlu’na da teşekkür ediyoruz.