HALİL RIFAT PAŞA TÜNELİ

Giresun Çınarlar Mahallesi’nde oturan Ihsan Ersen Dumanoğlu Cumhurbaşkanlığına gönderdiği bir dilekçe ile Giresun- Şebinkarahisar yolu üzerinde 61. Km. de, Pınarlar köyü mevkiinde yapılması planlanan tünele Halil Rıfat Paşa’nın adının verilmesini istedi.
Aynı yol üzerinde bulunan ve yıllardır yapılması istenilen Eğribel Tüneli’nin bir tüpünün açılmasını sevinçle karşıladıklarını ifade eden İhsan Ersen Dumanoğlu, dilekçesini Cumhur Başkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) üzerinden Cumhurbaşkanlığına ulaştırdı.
Adalet ve Kalkınma Partisi Sabri Öztürk’ün Pınarlar Tüneli’nin 2022 yapım programına alındığını ve 2025 yılında tamamlanacağını açıklaması üzerine böyle bir isim değişikliği gündeme geldi.
Bu yol üzerinde tarihi ve kültürel özelliği olan çok ilginç bir tünel var. Yöre halkının Deliklitaş dedikleri el yapımı tünelin resmi adı Halil Rıfat Paşa Tüneli’dir. Pınarlar Tüneli’nin yapılmasıyla bu özel yapım karayolu tüneli güzergâh dışında kalacak ve hem tünel hem de Halil Rıfat Paşa adı unutulup gidecektir.
İhsan Ersen Dumanoğlu bu alanın bir kültür parkına dönüştürülmesini de istiyor.
Biz Halil Rıfat Paşa’yı “Gidemediğin yer senin değildir” sözüyle hatırlıyoruz.
Sivas Valiliği yaptığı 1882- 1885 yılları arasında Sivas- Giresun arasında bir yol çalışması yaptığını biliyoruz. Hayatını ve çalışmalarını merak edenlerin Internet ortamında her türlü bilgiyi bulabileceğini söyledikten sonra; dönemini yol, köprü ve menfez yapımı konusunda bir ”Altın çağ” olarak tanımlanmak zorunda olduğumuzu belirtmek zorundayız.
El yapımı tünel de bu yıllarda yapılmıştır.
Bu coğrafyayı 1979 yılında başlayan bir süreçte yakından tanıma fırsatı bulmuştum. O yıllarda Şebinkarahisar’a Kümbet üzerinden gidiliyordu. Kışın yol kapanıyor ve ilçeden ile gelinemiyordu.
Bu güzergâhta tek araba gidecek kadar toprak bir yol vardı. Yol üzerindeki köylere ve yazın yaylalara gidiliyordu. Kışın temelli kapanıyor bu köylerden Dereli’ ye bile inilemiyordu. Karayolları’ nın Dereli’ de bir şantiyesi vardı ve yol genişletme çalışması yapıyordu. Halkın Deliklitaş dediği el yapımı tünel bu yol üzerindeydi.
Halil Rıfat Paşa’nın Sivas Valiliği yaptığı yıllarda yapıldığı söyleniyordu. Murçla, balyozla, çekiçle, sivri ağızlı kazmayla ve yumruk gücüyle yapılmıştı. İş makinesi ve patlayıcı yoktu. Onun için el yapımı tünel diyoruz. Ülkemizde bir ilk olarak biliniyor.
Karayolları’ nın çok uzun süren yol genişletme çalışmaları sonunda Dereli- Şebinkarahisar karayolu Eğribel’den ulaşıma açıldı. Bir bakımevi yapıldı ve kış mevsimlerinde bu bakımevine makineli yol açma ekibi yerleştirilmişti.
Bu çalışmalar sırasında Deliklitaş’ta da bir genişletme yapıldı. Ancak orijinalini korumaya özen gösterildi. Kayalar dinamitle kırılarak tünek genişletildi. Yanları ve üstü betonlanmadı. O kaya haliyle yıllarca hizmet verdi.
Deliklitaş artık Halil Rıfat Paşa Tüneli olmuştu. İlk çekici vuran kişinin adıyla anılıyordu artık. Tabelası dikildi ve el yapımı bir tünel olarak resmi kayıtlara geçti.
Bu yoldan geçen hemen herkesin durup fotoğraf çektirdiği ve yapım yöntemiyle görenlerin ilgisini çeken bir yapıydı. Uzunluğu 35 metre, denizden yüksekliği 1025.
Çok yüksek bir kaya neredeyse yüz yıl önce tamamen el gücüyle delinerek araba geçecek bir tünel oluşturulmuştu. Tabelasında yapım yılı 1885 olarak yazıyor.
Bugün gelinen noktada bu bölgede yeni bir tünelin yapılması söz konusu olunca Deliklitaş ve Halil Rıfat Paşa ismini yaşatma adına yeni tünele yol, köprü ve menfez gibi çalışmalarıyla tarihe damga vuran bu tarihi şahsiyetin isminin verilmesi isteniyor.
Çok isabetli bir girişim olarak değerlendirdiğimiz bu müracaatın olumlu sonuç vererek Halil Rıfat Paşa’nın isminin yaşatılması düşüncesini destekliyoruz.
Bir de o çevrenin dokusuna ve kültürüne uygun olarak yeniden düzenlenmesini istiyor yöre insanı, yapılamayacak bir şey değil istenenler.