MOLA VERELİM DEDİK AMA (5)

Geçen haftaki yazımızı,
“Hititler’le aynı dönemde Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yaşadığı bilinen Kaçkalar’la ilgili fazla bir bilgiye sahip olmadığımız gibi, henüz, Kaçka Kültürü ile ilgili herhangi bir esere, bildiğimiz kadarıyla sahip değiliz” cümlesi ile bitirmiştik.
Devam edelim.
Kaçkalar’dan sonra bu bölgeye hakim olan Pesler’le ilgili bilgiler ve kalan eserker ise, Kaçkalara göre oldukça çoktur…
Persler’den kalan eserlerin en tanımışları Amasya’daki ünlü su kanalları ve kaya mezarlarıdır.
Bu su kanallarını ve Kaya mezarlarını, arkadaşlarla 2018 yılında yaptığımız günübirlik bir gezide görme fırsatımız olmuştu…
Tarihi eserler açısından çok zengin olan Amasya’dan şimdi gelelim yöremize…
Acaba, son dönemlerinde kısa bir sürede olsa bölgemize de egemen olan Persler, ne gibi izler bıraktı?
Bilen var mı?
Bölge, tarihçilerin fazla ilgisini çekmediği ve bu yüzden yeterli araştırmalar yapılmadığı için, son zamanlara kadar bu konuda hemen hemen hiç birşey bilinmiyordu.
Son dönemlerde ise yeni yetişen genç ve yetenekli araştırmacıların, özellikle alanda yaptıkları özverili çalışmalar sonucu hergün yeni ve çok ilginç bilgiler ortaya çıkmaya başladı…
Genç araştırmacıların bizi şaşırtmaya devam edeceklerinden hiç kuşkumuz yoktur…
Yeter ki kendilerine ayakbağı olunmasın…
Bu arada, hasbel kader de içinde bulunduğum bir alan çalışmasından söz edeyim.
İlginç bir çalışmadır. Bizce, ilerde çok daha kapsamlı çalışmaların önünü açabilecek önemde bir bulmuştur.
Birkaç yıl önce, Ahmet Ceylan’ın haberdar etmesi ile Ahmet Ceylan, Mevlüt Kaya ve ben Eynesil’in bir köyünde bulunan Kaya mezarları ziyaret edip inceledik, fotoğraflarını çektik…
Oldukça ilginç mezarlardı.
Yerel gazetelerde konu ile ilgili haberler yapıldı, yazılar yazıldı…
Gazetede çıkan haberler üzerine, Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, kaya mezarların bulunduğu alanı koruma altına almış.
Bu bilgiyi, adı geçen mezarların koruma altına alınması için, ilgili kuruma, Eynesil Kaymakamlığı aracı ilettiğim dileçeme verilen yanıttan öğrendim.
Eynesil’deki Kaya mezarların benzerleri Çavuşlu’nun bir köyünde de tespit edildi ve öğrendiğime göre Çavuşlu Belediyesi tarafından koruma altına aldırıldığı ile ilgili bilgiyi, Çavuşlu Belediyesi çalışanı Murat Özarslan arkadaşımdan aldım.
Bu arada çektiğim fotoğrafları sosyal medya üzerinden paylaşmıştım.
Bu fotoğraflar, Edirne Üniversitesi hocalarından arkeolog Engin Beksac hocamın dikkatini çekmiş.
Kaya mezarlar diye paylaştığım fotoğrafların altına, “Bu fotoğraflarda görünen kalıntılar, mezar değil sunak.
O kalıntıların bulunduğu yer mezarlık değil kutsal mekân” yorumunu yaptı.
Bu konularda oldukça bilgili biri olduğu anlaşılıyordu.
Daha sonra telefonda sohbet edip, görüş alış verişinde bulunduk…
Hocamın konu ile ilgili söyledikleri kısaca, “Bu fotoğraflarda gördüklerimiz kaya mezar değil; kesinlikle tapınak, kutsal sunak…
Hazne, onun üstünde, başka bir şeyler de olmalı; kutsal su gibi…
Pontus dini için geçerli…
Pontus kurban törenleri ve ayinleri için bilgiler var.
Mitridatların törenleri yüksek tepelerde yapılıyordu…
Güneş ve tanrıça kültü, aynen tahmin ettiğim gibi…
Ölüleri yakmaları da doğru…
Bizim buralardakilerden farklı olmayan bir ayin ve tapınak tipi…
Başka kalıntılar da olabilir; duvarlar, kaya oymaları gibi…” şeklinde özetlenebilir.
Engin Beksac hocamın Pontus dediği İmparatorluk, bu yazı içinde adı geçen Persler dir.
Tarih denizindeki sörfümüze devam ediyoruz…