XVlll. YÜZ YILIN İLK YARISINDA GÖRELE (2)

(Geçen haftaki yazının bir yerinde,”Vereceğim ikinci bilgi ise; 1758 yılına kadar Görele’ni merkezi, bugünkü Beşikdüzü Limanı’nın çevresindeki Yobul(Denizli) Yobul bölgesiydi.” biçiminde bir bölüm vardı.
Burada verilen tarih”1748 yılında” olması gerekirken yanlışlıkla “1758 yılında” olarak yazılmıştır.
Doğrusu “1748 yılında olacaktır. Ş. Ç.)
Devam edelim:
” Abdullah Paşa da eşkıyayı tamamen ortadan kaldıramayınca, Görele Kazası’ndan İkizoğlu Hacı Osman ve Trabzon’dan Hasekioğlu Mustafa iki yüz kadar eşkıyayla etrafta faaliyet göstermeye devam ederler.
Mayıs 1723 tarihinde eşkıya hakkında verilen fetva hatırlatılarak ortadan kaldırılmaları için Trabzon Beylerbeyi’ne yeniden ferman gönderilmiştir.
Trabzon Beylerbeyi Ömer Paşa’nın üstün gayretleri sonunda İkizoğlu Osman (Görele Kazası’nın Çavuş Karyesi’nden.Ş.Ç.) ile Hasekioğlu Mustafa yakalanarak Trabzon Kalesi’nde hapsedilir.
İdam edinmek üzereyken, mahkumların elli kadar adamı, kaleyi basarak idama mani olup mahkumları kaçırırlar.
Bu gelişme üzerine firarilerin yakalanıp şekavetlerine son vermek üzere Ocak 1724 tarihinde Trabzon Mütesellimi’ne hüküm yazılmıştır. ” (Safa: 101-102)
Metnin içeriğinden, olayların daha önceden de var olduğun anlıyoruz.
1724 tarihinde Trabzon Valiliği’nin Erzurum Sancağı’na, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde ki eşkıyaların listesini de ekleyerek müfettiş istediğini daha önceki yazılarımda açıklamıştım.
Görevlendirilen müfettişin konu ile ilgili yazdığı roporu şuana dek görmedim.
Müfettiş görevlendirilmişse, mutlaka iyi kötü bir rapor olmalı…
Tabi kaybolmadıysa!
Devam edelim:
“1723 yılında Görele, Tirebolu, Keşap, Giresun taraflarında ortaya çıkan Kürtünlü eşkıyasının zulmü, cezalandırma veya asli vatanları olan Görele’ye nakilleri ve iskan edilmeleriyle önlenmiştir.” (Sayfa: 263)
İncelenen belgelerde eşkıya reislerinin ve bunlara katılan ailelerin adları varsa da kitaba alınmamış.
Belgeler ortaya çıktığına göre, yakında bunları da öğrenmek hakkımızdır herhalde.
Merakla bekleyeceğiz…
Devam edelim:
“Bu yıllarda Trabzon çevresinde de eşkıyalık olayları bir hayli yaygın durumdaydı.
Tirebolu, Görele ve Keşap halkının bu durumu defaaten şikayetleri üzerine Trabzon Mütesellimi ve adı geçen kazaların görevlilerine, gereken tedbirlerin alınması, eşkıyanın cezalandırılması isteğiyle Ekim 1725 tarihli bir ferman gönderilmiştir. ” (Sayfa: 256)
İginç; Şair Ahmet Kaçar, tarih ve belge vermeden bunları hikaye gibi anlatıyordu…
Demek bir bildiği varmış.
Devam:
” Eşkıyalığın en zararlı olduğu hususlardan biri de, Anadolu’nun maden üretim bölgelerinde yürütülen faaliyetlerin aksamasına sebep olmasıdır.
Gümüşhane’deki madenlerde çalışan madenciler ve bölge ahalisi, sık sık Çepni eşkıyasının tasaalutundan şikayetçi olur.
Çoğunluğu Görele ve Tirebolu kazalarında sakin Çepni tarifesi, yolları ‘sed ve bend’ ederek gelip geçenleri soyarlar.
Bu fesat ve şekavetlerine nihayet olmadığından 1725 tarihli bir fermanla Trabzon, Karahisar-ı Şarki müsellimleri ve kadılarından ahzı ve müstahak oldukları cezanın tertibi istenmiştir.” (Sayfa: 215)
Bunları okuyunca, sağda solda anlatılan eşkıyalık öykülerinin yaşanmış olayların öyküsü olduğunu anlıyoruz.
Öyleyse, bizlere düşen görev, yöremizle ilgili olarak anlatılan öyküleri önemseyerek kayıt altına almaktır.